Zodra je een contract hebt gesloten, is er geen weg terug. Je wordt dan gehouden aan wat je hebt ondertekend en dus afgesproken. Dat is niet natuurlijk niet het geval als je een overeenkomst hebt ondertekend waarbij de andere partij op The Godfather-stijl een pistool tegen je hoofd heeft gehouden met de mededeling “I’m gonna make you an offer you can’t refuse”. Logisch natuurlijk; een aanbod sla je natuurlijk niet af je als je leven op het spel staat. Maar hoe zit dat juridisch? Geldt die overeenkomst dan gewoon en moet je die uitvoeren?

 Het voorbeeld van het ondertekenen van een overeenkomst met een pistool tegen je hoofd, is misschien een overdreven voorbeeld. Toch komt het met enige regelmaat voor dat een partij een procedure start, omdat hij een overeenkomst door middel van dwang/bedreiging heeft gesloten terwijl hij dat niet heeft gewild. Vraag 2 is wel hoe je dit gaat bewijzen. Wat daarvan ook zij, als komt vast te staat de overeenkomst onder bedreiging is gesloten, dan is de overeenkomst vernietigbaar.

Overeenkomst heeft dan, met terugwerkende kracht, nooit bestaan
De wet geeft aan dat een overeenkomst alleen tot stand komt als een partij de wil heeft gehad en deze ook heeft geuit, om de overeenkomst te sluiten. Ontbreekt die wil? Dan is er geen overeenkomst gesloten. Een ander geval is als de wil om de overeenkomst te sluiten, wordt beïnvloed. Dat kan dus doordat je wordt bedreigd, maar ook als je wordt opgelicht, de andere partij je laat dwalen of als hij misbruik maakt van de omstandigheden. Is hiervan sprake? Dan is de overeenkomst vernietigbaar. Dit betekent dat de overeenkomst met terugwerkende kracht nooit heeft bestaan waarbij de tegenprestaties die al zijn verricht (bijvoorbeeld een betaling) terugbetaald moeten worden.

Bedreiging
Van bedreiging is, zoals aangegeven, sprake als je onder invloed van een dreigement een overeenkomst moet sluiten terwijl je deze anders niet zou hebben gesloten. Een overdreven voorbeeld heb ik hierboven al gegeven. Een minder extreem voorbeeld is wanneer je door middel van chantage wordt gedwongen om een overeenkomst te ondertekenen.

Bedrog
Van bedrog (oplichting) is sprake als een contractspartij jou bewust (dus met opzet) onjuist heeft voorgelicht, of een feit heeft verzwegen terwijl hij dit wel had moeten mededelen. Het gevolg is dan dat je daardoor een overeenkomst hebt gesloten terwijl je zonder het bedrog dat niet zou hebben gedaan. Een voorbeeld: je dacht (op basis van het verkooppraatje van de verkoper) dat je tegen een leuk prijsje een originele iPhone 15 pro hebt gekocht, maar achteraf blijkt dat de iPhone hartstikke nep is (en de verkoper wist hiervan). Dan ben je dus opgelicht.

Dwaling
Iets wat op bedrog lijkt, is dwaling. Bij dwaling gaat het erom dat een contractspartij jou een onjuiste voorstelling zaken heeft gegeven, of iets niet heeft medegedeeld wat wel belangrijk is voor de vraag of jij de overeenkomst daardoor wel/niet zou hebben gesloten. Een voorbeeld: de verkoper beantwoordt jouw vraag of de tweedehandsauto die jij wil kopen gebruiksschade heeft met een nee terwijl de auto wel gebruiksschade heeft. De verkoper heeft jou dan laten dwalen. De overeenkomst kan dan vernietigbaar zijn.

Misbruik van omstandigheden
En dan heb je nog de situatie waarin je onder misbruik van omstandigheden een overeenkomst hebt gesloten. Daarvan is sprake als je door bijzondere omstandigheden, bijvoorbeeld noodtoestand, afhankelijkheid, abnormale geestestoestand of onervarenheid, ingepraat/bewogen wordt om een overeenkomst te sluiten. Je wordt in dat geval dan gezien als een zwakkere partij waarvan de andere partij kennis heeft en van die omstandigheid bewust gebruikt heeft gemaakt.

Tips!
De hiervoor besproken “wilsgebreken” zijn in de praktijk lastig te bewijzen. Het is daarom van belang om juridisch advies over in te winnen om te bepalen wat jouw rechtspositie is en welke vervolgstappen je kunt nemen als er sprake is van een wilsgebrek.

Neem contact op met FAIR
FAIR heeft op dit terrein van het recht ruime ervaring. Indien je vragen hebt of bijstand nodig heeft, dan kun je gerust contact opnemen met ons kantoor.

FAIR Advocaten
Rijswijkseplein 786
2516 LX Den Haag
070 – 204 00 28
yuce@fairadvocaten.nl